Гьивхь
Гьивхь (латIин Juglans) ххяххияр. Ва цинявгу ахъулссар, нахIусса ахъулссар.
Гьивхьхьул мурхьирал бюхттулшиву 35 метралийн дияйсса дур, му цуппагу 400 шинай яшайсса бур. Ахъулсса дуллай байбишайсса бур 8-10 шинава. Гьивхьхьул тIамагу ххуйсса дур, гьивхь цирдагу нахIусса дур, чурххан хайр бусса дур.
Гьивхь датIайссар кIийла. Цалчин июнь зуруй, макьарттуйн ххалаххи кьутIин бюхъайсса чIумал. Ва чIумал гьивхьхьуя дайссар мураппа, ликер. КIилчин датIайссар сентябрь зуруй щюлли ккири хъя-хъя тIий гьивхь щяв кьатIа тIутIийни. ЧIявусса чивчуну бур гьивхьхьул дарувсса тIабиаьтраягу.
Инсаннан дарувсса бур чIапIив, чIапIавусса затру. Миннул оьттуву нацIушиву чан дайсса дур, нерварду паракьат дайсса дур. Гьивхьхьул оьрватIуву 60% аьгъушиву, витамин С, 11-19% белокрал, каратин, витамин В, чIявусса фосфор, кальций, железо дур. Дур мукунна микроэлементру, йод ва медьгу. Гьивхьхьул оьрватIуву бур чIявусса натрий, мунияту гьивхь дуркуну хъинссар ччаруллал, къюкIлил къашайшалтран. Хъинну хъинссар гьивхь элмулуха зузиминнан, ня щурущи дайссар. Хъинссар гьивхь мукунма бучминнангу.
|
Ва макьала кьурхь дури, хӏадур хьун дурасса. Кумаг бува Лакрал Википедиялун, тӏайла дува ва щаллу дува макьала. |